FOBID webinars

In kader van het 3-jarige samenwerkingsverband tussen Duitse en Nederlandse bibliotheken welke gestart is vanuit de 2 nationale overkoepelende bibliotheekplatforms FOBID en BID, wordt er regelmatig een online webinar georganiseerd. Annuska Graver bezocht er recentelijk 2: over Library staff: identifying, qualifying, employing and training en over Agile working in libraries.

Maandag 15 maart was het onderwerp Library staff en dit leidde tot verschillende meningen en inzichten van beide buurlanden. Sprekers Matthijs van Otegem, EUR Library en Ute Engelkenmeier van de UB Dortmund belichtten de personele ontwikkelingen in respectievelijk Nederland en Duitsland. Nederland heeft geen officiële opleidingen meer voor bibliotheekwerkmedewerker. Dit leidt steeds vaker tot vacatures zonder expliciete vermelding van typische bibliotheekopleiding. Training on the job bij nieuwkomers lijkt het nieuwe opleiden te gaan worden in een aantal organisaties. Duitse bibliotheken eisen juist een hoge bibliotheekopleiding bij het werven van bibliotheekpersoneel en sturen in hun vacatures hier ook nadrukkelijk op aan. Zij leiden ook wel intern op maar volgen ook de traditionele wijze van het trainen van bibliotheekvaardigheden. Beide landen waren het wel grotendeels eens over wat je nodig hebt voor je bibliotheek: ICT kennis, marketing en communicatiekennis, gevoel voor onderzoek of gewoon een organisatorisch sterk iemand met passie voor bibliotheken. De HRM-aanpak verschilt: in Nederland is deze sterk gericht op continue ontwikkeling van benodigde vaardigheden voor alle personeelsleden; in Duitsland is personele ontwikkeling sterk formeel georganiseerd. Vooral interne wisselingen of talentontwikkelingstrajecten zijn daar aan strikte procedures onderhevig, terwijl het in Nederlandse bibliotheken wat gebruikelijker is om steeds naar nieuwe mogelijkheden voor ontwikkeling te kijken. Beide sprekers benadrukten het belang om goed te kijken wat er precies nodig is aan kennis, vaardigheden, opleidingsniveau en leerhouding in je bibliotheek. De manier waarop je vervolgens de opleiding, training of ontwikkeling inzet verschilt per land en per organisatie.

Het 2e webinar vond plaats op maandag 17 mei en had Agile working in libraries als thema. Gert Staal (directeur OB Lek & IJssel) en Sven Strobel (UB Hannover) waren de sprekers. Agile werken en Scrum zijn nog relatief nieuwe termen voor bibliothecarissen, dus daar werd de nodige inhoudelijke aandacht aan besteed in het webinar. Gert koppelde agile werken aan trends en ontwikkelingen waar bibliotheken momenteel mee te maken hebben, zoals ontlezing, digitale vaardigheden, leven lang leren en eenzaamheid onder doelgroepen vanwege corona. Deelname aan (landelijke en gemeentelijke) projecten versterkt de rol van bibliotheek in haar sociaal maatschappelijke en educatieve rol. Hierbij zijn de traditionele vaardigheden van belang (ken je collectie) maar ook projectvaardigheden en communicatief kunnen zijn en samenwerken: een mix van bestaande en nieuwe staf. Wees daarbij inventief en initiatiefrijk als het om partners en geldschieters gaat. Maak gebruik van bestaande projecten en ken je gebruikerswensen. Hiervoor moet je huidige staf ontwikkelingsgericht zijn, moet de bibliotheek deze mogelijkheden bieden en is het van belang de impact van wat je doet voortdurend in de gaten te houden of indien mogelijk te meten en zichtbaar te maken. Communiceer successen intern en extern, houd de dialoog levend: dat is beste recept voor de nodige mentale verandering. Sven Strobel nam de deelnemers mee in het Scrum werken, waarbij het werken in korte sprints (2-4 weken) een belangrijk kenmerk is om zaken snel en iteratief met gebruikers en stakeholders voor elkaar te krijgen. Niet pas aan het eind het oordeel van de klant afwachten maar aanpassen tijdens het ontwikkelen. Cross-functionele taken en diversiteit in kennis en expertise maken een scrum-team succesvol. Niet hiërarchisch georganiseerd maar circulair werken in een tijdelijk vast team dat alle benodigde kennis heeft om zelf besluiten te nemen over een project of productontwikkeling. De hiërarchische organisatiestructuur in de meeste Duitse bibliotheken werken hier niet in mee, zo was de conclusie.