Ingressus headervideo thumb
ING icoon advies & support
advies & support
ING icoon software
software
ING icoon detachering
detachering
ING icoon hosting
hosting
ING icoon opleiding
trainingen
ING icoon shop
i - boekhandel

KNVI Studiereis 17- 21 maart 2025

De 2-jaarlijkse studiereis van de KNVI-afdeling Onderwijs en Onderzoek is de gelegenheid om je kennis van nieuwe ontwikkelingen in het vak aan te vullen en je Nederlands netwerk uit te breiden. Dit jaar ging de reis naar Zwitserland en Italië. Een aantal bevindingen.

Zwitserland. In Geneve bezocht ik de bibliotheken van CERN en United Nations: twee speciale bibliotheken binnen grote kennisinstellingen. Bij CERN wordt gewerkt in kenniscommunities waarin brengen en halen van kennis  even belangrijk is. De bibliotheek helpt met het open science beleid door inzage te geven in de publicatiekosten en de voorwaarden voor open publiceren. Ook hier zag men hoe lastig het is om onderzoekers ervan te weerhouden in het dure tijdschriften te  publiceren. De bibliotheek vut de repository (Inspire) en CRIS database.  Verschil met “onze”  CRIS systemen is de breedheid van diensten dat via het platform beschikbaar is voor de community, zoals aanbod van vacatures, congressen en (uitgevoerde) experimenten in het vakgebied van CERN. De bibliotheek regelt de software en tools voor onderzoekers, geeft juridisch advies en regelt de communicatie. Er is een helder beleidskader opgetuigd in een gecoördineerde stafstructuur. Het inzicht dat er nog meer moet worden samengewerkt in Nederland met afdelingen zoals IT, Communicatie en HRM op open publiceren te stimuleren was duidelijk merkbaar in de groep. 

De bibliotheek van de United Nations heeft te maken met flinke bezuinigingen en een enorme verhuizing voor de boeg waardoor de collectie mogelijk 3 jaar niet toegankelijk is. Lastig daarbij is de keuze wat je waar tijdelijk plaatst (werkcollectie of depot). Door veel samen te werken en een effectieve collectiespreiding over de internationale locaties van de UN te bewerkstelligen probeert men de collecties zo goed mogelijk toegankelijk te houden. In Geneve is de collectie International Law het zwaartepunt en werkt men samen met het strafhof in Den Haag.

Afbeelding1Afbeelding2
              
In Lausanne bezocht ik de Cantonal / University library en EHL Hospitality & Business school. De Cantonal /University Library dient ook als regionale, voor iedereen toegankelijke openbare bibliotheek: een praktijk dat in Zwitserland heel gewoon is. Er wordt sterk gestuurd op digitale beschikbaarheid, maar we hebben ook de enorme aanbouw kunnen zien, Daar is rekening gehouden met de verbinding tussen (toekomstige) activiteiten en de collecties. Meer publiekgericht werken (zonder balies), AI-voorlichting en het lenen van een bibliothecaris zijn voorbeelden zoals we die ook in Nederlandse bibliotheken steeds meer zien. 
Het paradepaardje binnen de wereld van de hotelschool is de EHL Hospitality & Business School. Bij de rondleiding door het gebouw zagen we hypermoderne keukens, bars, diverse oefen- en proeflokalen, sportfaciliteiten en studentvoorzieningen. En de bibliotheek…. zat letterlijk achter in het gebouw; niet de ideale plek en zeker niet zo mooi als de rest.

In Italië Milaan heb ik de  Politecnico-Bovisa Candiani Library, de Bibliotheca del Policlinico C Granda di Milano, de Bibliotheca del Capitolo Metropolitano en Biblioteca Nazionale Braidense bezocht. De Politecnico – Bovisa Candiani library is een speciale bibliotheek vanwege de collectie: stoffen, stenen en andere soorten materialen. Het was interessant te horen hoe zij dit catalogiseren, opslaan, selecteren en saneren. Alles gaat in principe hetzelfde zoals bij een boek: aankoop (door de producent soms gratis verstrekt als sample, of docenten nemen spullen mee van beurzen), beschrijven (titel, maker, kenmerken, trefwoorden) en saneren wanneer iets niet meer bruikbaar is (weggeeftafel). Materiaal wordt gewoon uitgeleend (zelf uitleen). Er is geen speciaal metadatamodel voor catalogiseren. Bestuderen gaat net iets anders dan bij een boek (voelen, ruiken). Uitdaging is dat men niet altijd weet wat de kenmerken en toepassingsmogelijkheden zijn van het materiaal en dit niet goed kunnen beschrijven. 

Afbeelding3Afbeelding4Afbeelding5                        

De historische collectie van de Bibliotheca del Policlinico C Granda di Milano, vroeger het grootste ziekenhuis van Milaan werd extra bijzonder door de rondleiding en verhalen van de conservator. De enorme collectie portretten liet alle geldschieters van het ziekenhuis door de eeuwen heen zien (hoe groter je donatie, hoe groter je portret). Ook bijzonder waren de  oude keldertekeningen en de collectie schedels en gezichten met ziekteverschijnselen. 
De collectie oude drukken van de bibliotheek Capitolo, was vooral mooi  om te zien. De collectie werd “beschermd” door plastic gordijnen vanwege bouwwerkzaamheden maar de temperatuur was zo hoog in het kamertje dat van verantwoord behoud geen sprake was. Een groot verschil met Nederland!
Een bezoek aan de Nationale bibliotheek sloot het bezoek in Milaan af met een prachtige collectie oude atlassen. De uitstraling van deze bibliotheek met haar leeszalen was zoals je het zou verwachten met alle pracht en praal en inrichting.    
Tot slot ging de reis terug naar Zwitserland, via Buron (Speicherbibliothek) en Bazel (University Library). De Speicherbibliothek is de coöperatieve opslagbibliotheek, een gezamenlijk project van een aantal centrale en universiteitsbibliotheken.  Hier zag je de impact van een sterke nationale bibliotheek goed terug. Van alle boeken wordt hier 1 exemplaar opgeslagen. Een ingenieus distributie- en ordersysteem, volledig gerobotiseerd inclusief schoonmaak- en inpakproces zorgt voor een efficiënt proces. Er komen tot 6.000 items per maand binnen; in totaal bevat het gebouw 3,14 miljoen items, allemaal met barcode. De rondleiding gaf inzicht in het proces van binnenkomst tot aan het uitlenen van het juiste item aan de juiste bibliotheek, waarbij de robotkarren in de enorme bunker de nodige indruk maakten. De Universiteit van Bazel had als laatste een boeiend verhaal met bijzondere, voor Nederlanders interessante titels. De rondleiding met flexibele meubels leidde tot nieuwe ideeën. 

Meer dan voldoende stof tot napraten dus tijdens de busreis naar huis.