Presentaties

In het afgelopen jaar zijn er een flink aantal presentaties gegeven van de Vakliteratuur app. Vanuit de wereld van het hoger onderwijs is er recent belangstelling getoond voor de app. Bibliotheken zien vooral een voordeel in het persoonlijk kunnen attenderen op voor docenten en studenten relevante content en het kunnen delen van die content binnen bijvoorbeeld vakgroepen of learning communities.

Voor hogeschool- en universiteitsbibliotheken is het direct en altijd toegang krijgen tot bronnen niet de meest in het oog springende voordeel van de app. Thuistoegang is vaak immers al goed geregeld. Het brengen van de collectie naar de eindgebruiker is wel een veelgehoord argument om de app te gaan gebruiken, evenals het zichtbaarder maken van (onderdelen van) de collectie. Dat de app platformonafhankelijk werkt wordt als voordeel gezien.

Tijdens de presentaties werd duidelijk dat het maken van (goede) keuzes van groot belang is voor onderwijsbibliotheken: welke bronnen komen voor opname in aanmerking, (voor) welke gebruikersgroepen en welke functie heeft de app voor die groepen? Mogelijk toepassingen van de app binnen een onderwijsorganisatie die besproken zijn bij de presentaties zijn:

• inrichten van de app voor lectoraten/onderzoeksgroepen. Het (onderling) kunnen attenderen op en delen van content zien bibliotheken voor hen als een geschikte toepassing.
• aanbieden van andersoortige bronnen dan databases en tijdschriften is een interessante optie. Juist nu er veel met digitale leermaterialen en open content wordt gewerkt in het HBO en WO kan dit een goede aanvulling zijn op de collectie van de bibliotheek. Sociale media, audio en video materiaal en het kunnen volgen van andere gebruikers kan op waardering rekenen. Ook eigen onderzoekspublicaties worden als relevante content beschouwd voor in de app.
• toegang geven van alumni en/of werkveldrelaties tot specifieke (open) bronnen (dus geen betaalde databanken en/of tijdschriften waar ze geen toegang tot hebben), gratis nieuwsbronnen of eigen instellingscontent. Open content wordt steeds beter beschikbaar, zoals digitale leermaterialen (kennisclips, powerpoints, data), open wetenschappelijke artikelen of papers van de eigen docenten en onderzoekers. De link met alumni kan door de app verstevigd worden.

De basis

Dat de app vol zit met interessante functionaliteiten en mogelijkheden is een veelgehoorde conclusie na een presentatie. Het concept van de app is niet altijd op het eerste gezicht helder. Het dashboard wordt vaak als startpunt gebruikt om dit toe te lichten. De app is een combinatie van bronnen die direct toegankelijk en doorzoekbaar zijn en een deel informatiestroompjes uit geselecteerde bronnen die voor de gewenste attendering zorgen. Dit principe is nieuw binnen het hoger onderwijs: je brengt relevante content naar de eindgebruiker in plaats van dat de gebruiker moet zoeken en halen.

De winst zit in de beperking als het om de keuze voor opname van bronnen gaat. Bronnen als een catalogus of Discoverysysteem zijn vaak standaard genoemd om op te nemen. Databanken en tijdschriften worden, zeker voor een grotere hogeschool al een uitdaging gezien de omvang. De rollen (gebruikersgroepen) bieden hier een goede mogelijkheid om te differentiëren per vakgebied of community.
Het zoeken en de zoekresultaten leidt soms tot vragen, zeker tijdens presentaties waarbij er maar een beperkt ingerichte omgeving wordt getoond. Het is daarom van belang de verwachtingen qua aantal bronnen goed te managen. Informatie overload moet worden voorkomen voor de eindgebruiker.

De app is overigens niet een 1 op 1 vervanger van een Discoverysysteem of catalogussoftware. Ook is het niet te vergelijken met een tool als Browzine: deze beperkt zich immers tot tijdschriften waarop een abonnement is genomen door de bibliotheek. Met de app kun je in 1 keer (dus vanuit 1 platform) al je alerts op je favoriete tijdschriften en databanken instellen in plaats van per titel of per databank. Het beheer van je alerts is hierdoor sneller, eenvoudiger en direct aan te passen voor al je content.

Ervaringen

Van belang is dat de bibliotheek goed bedenkt wat het doel van de app moet zijn, voor wie en waarvoor het wordt ingezet in de organisatie. Het kan de aanwinstenlijstjes per vakgebied vervangen die wekelijks of maandelijks worden gemaakt en verstuurd of in de Libguides worden bijgehouden.

Daarnaast adviseert Ingressus om te bedenken welke bronnen in aanmerking komen voor directe toegang en welke via de attendering (in de informatiestroompjes) kunnen worden aangeboden. Docenten die actuele informatie zoeken? Onderzoekers die de meest recente onderzoeksliteratuur nodig hebben? Zorg voor rss feeds en/of connectoren op die vakgebieden. Ingressus zorgt voor de benodigde (HAN) links. Is er een extra kanaal nodig om bepaalde collectieonderdelen beter zichtbaar te maken? Kies voor die databanken, tijdschriften, e-books of andere content in de app zodat deze direct toegankelijk zijn.

Met name de interactie mogelijkheden binnen de app leidt tot positieve reacties in het onderwijsveld. Het snel en eenvoudig kunnen delen van relevante content en links met vakdocenten en binnen een informatiespecialistenteam is extra handig als je daarbij een opmerking kunt plaatsen. Zo kun je als bibliotheek een extra persoonlijk tintje meegeven aan de attendering. Het kunnen volgen van andere gebruikers (student volgt docent; docent volgt onderzoekers; alumnus volgt docent of onderzoeker) leidt tot intensievere samenwerking en kennisdelen. Dit voordeel komt nadrukkelijk naar voren in de presentaties. De in het onderwijs gangbare learning communities zijn hierbij een goede doelgroep waarbij de app kan worden toegepast.

De app lijkt binnen het hoger onderwijs te voorzien in de behoefte om de diversiteit in content beter bij te kunnen houden en toegankelijk te maken. Niet alleen de tijdschriften die je leuk vindt, niet alleen nieuwe boeken op jouw vakgebied in je mail krijgen maar alle content dat relevant is voor jou, dat direct toegankelijk is en gemakkelijk te delen al dan niet in een groep. De app appelleert hiermee aan samenwerken met actuele content als uitgangpunt.